Ο Ισθμός της Κορίνθου είναι μια στενή λωρίδα γης που ενώνει τη Στερεά Ελλάδα με την Πελοπόννησο, ενώ η διώρυγα που έχει διανοιχθεί σε αυτόν ενώνει τον Σαρωνικό με τον Κορινθιακό κόλπο
O Ισθμός της Κορίνθου «΄Αφνειος Κόρινθος» ήταν γνωστός στον αρχαίο κόσμο ως το ορόσημο που χώριζε την Πελοπόννησο από την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα.
Η διώρυγα έχει κατασκευασθεί (1880-1893) στο στενότερο σημείο και κόβει σε ευθεία γραμμή τον Ισθμό της Κορίνθου σε μήκος 6.346 μ. Το πλάτος της στην επιφάνεια της θάλασσας είναι 24,6 μ. και στο βυθό της 21,3 μ., ενώ το βάθος της κυμαίνεται μεταξύ 7,50 έως 8 μ. Ο συνολικός όγκος των χωμάτων που εξορύχτηκαν για την κατασκευή της έφθασε τα 12 εκατομμύρια κυβικά μέτρα.
Σήμερα δύο οδικές, δύο σιδηροδρομικές και δύο βυθιζόμενες γέφυρες στα δύο άκρα της διώρυγας συνδέουν την ηπειρωτική πλευρά του ισθμού με εκείνη της Πελοποννήσου.
Στο δυτικό άκρο της διώρυγας βρίσκεται επίσης μια στρατιωτική γέφυρα.
Η ιστορία του Ισθμού
Από τους αρχαίους χρόνους (τέλη 5ου αιώνα π.Χ.) θεωρείτο στρατηγικό σημείο και για το λόγο αυτό είχε κατασκευαστεί τείχος, που είχε διατηρηθεί μέχρι και τους Βυζαντινούς το λεγόμενο Εξαμίλιον
Τον 1ο αιώνα μ.Χ. ο γεωγράφος Στραβων επισήμανε μια στήλη στον ισθμό της Κορίνθου, που έφερε δύο επιγραφές. Μία προς την Ανατολή, δηλ. τα Μέγαρα Αττικής, που έλεγε :
"τάδ᾽ οὐχὶ Πελοπόννησος, ἀλλ᾽ Ἰωνία" (εδώ δεν είναι Πελοπόννησος, αλλά Ιωνία)
και την άλλη προς τη Δύση, δηλ. την Πελοπόννησο :
"τάδ᾽ ἐστὶ Πελοπόννησος, οὐκ Ἰωνία" (εδώ είναι Πελοπόννησος, όχι Ιωνία)
Σύμφωνα με τον Πλούταρχο η ανέγερση αυτής της στήλης αποδίδεται στον ήρωα της Αττικής Θησέα, ενώ βρισκόταν καθ' οδόν προς προς την Αθήνα.
Η πρώτη απόπειρα να ανοιχτεί εκεί μία διώρυγα έγινε από τον τύραννο Περίανδρο τον 7ο αιώνα π.Χ. που εγκατέλειψε το έργο λόγω τεχνικών δυσκολιών αλλά και του χρησμού του Μαντείου των Δελφών και αντί αυτού κατασκεύασε μια απλούστερη και λιγότερο δαπανηρή χερσαία λίθινη ράμπα, τη Δίολκο, ως οδό διέλευσης των πλοίων. Απομεινάρια της Διόλκου υπάρχουν ακόμη σήμερα δίπλα στη σύγχρονη διώρυγα, στην πλευρά της Πελοποννήσου
Η δεύτερη προσπάθεια έγινε απο τον Ιούλιο Καίσαρα, όταν οι Ρωμαίοι απέκτησαν τον έλεγχο της Ελλάδας, που προέβλεψε τα οφέλη μιας σύνδεσης για τη νεοιδρυθείσα από αυτόν Κόρινθο, με το όνομα Colonia Laus Iulia Corinthiensis
Η τρίτη προσπάθεια έγινε επί της βασιλείας του Τιβέριου όπου μηχανικοί προσπάθησαν να σκάψουν μια διώρυγα, αλλά απέτυχαν λόγω έλλειψης σύγχρονου εξοπλισμού. Αντί αυτού κατασκεύασαν έναν Αρχαιοαιγυπτιακό μηχανισμό : τα σκάφη εκυλίοντο κατά μήκος του ισθμού πάνω σε κορμούς δένδρων, όπως οι Αιγύπτιοι είχαν κυλήσει κομμάτια γρανίτηγια να κατασκευάσουν τις πυραμίδες . Αυτός τέθηκε σε λειτουργία το 32 μ.Χ.
Τέταρτη προσπάθεια έγινε το 67 μ.Χ. από τον φιλέλληνα Ρωμαίο αυτοκράτορα Νέρωνα, που διέταξε 6.000 δούλους να σκάψουν μια διώρυγα με φτυάρια. Ο ιστορικός Ιώσηπος Φλάβιος, γράφει ότι οι 6.000 δούλοι ήταν Εβραίοι πειρατές που αιχμαλωτίστηκαν από τον Βεσπασιανό κατά τους Εβραϊκούς πολέμους. Σύμφωνα με τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο, το έργο προχώρησε τέσσερα στάδια (περίπου 700 μέτρα). Την επόμενη χρονιά ο Νέρων πέθανε και ο διάδοχός του Γάλβας,εγκατέλειψε το έργο ως πολύ δαπανηρό.
Βραχογραφία στον Ισθμό που εικονίζει το Νέρωνα
Ο Ηρώδης ο Αττικός επίσης προσπάθησε να διανοίξει τη διώρυγα, αλλά οι προσπάθειες του, όσο και των Βυζαντινών αργότερα, σταμάτησαν αμέσως.
Αιώνες μετά, οι Ενετοί προσπάθησαν και πάλι να διανοίξουν τον ισθμό ξεκινώντας τις εκσκαφές του από τον Κορινθιακό αυτή τη φορά. Οι μεγάλες όμως δυσκολίες που συνάντησαν οδήγησαν σχεδόν αμέσως στη διακοπή των εργασιών.
Ο Κυβερνήτης Καποδίστριας προβλέποντας τη μεγάλη σημασία της διάνοιξης της διώρυγας στην ανάπτυξη της χώρας ανέθεσε τη σχετική μελέτη σε ειδικό μηχανικό Ομως οπρουπολογισμός των 40 εκατομμυρίων χρυσών φράγκων ήταν αποτρεπτικός παράγων και η προσπάθεια εγκαταλήφθηκε
Η προσπάθεια τελικά ολοκληρώθηκε στη νεότερη εποχή όταν η ιδέα προτάθηκε για πρώτη φορά σοβαρά το 1830, αμέσως μετά την Απελευθέρωση της Ελλάδος απο την Οθωμανική Αυτοκρατορία και ολοκληρώθηκε το 1893 μετά από εργασίες ένδεκα ετών.
Η έναρξη των εργασιών έγινε στις 23 Απριλίου 1882.
Η μελέτη του έργου έγινε από τον Ούγγρο Β. Gerfer, αρχιμηχανικό της διώρυγας Φραγκίσκου στην Ουγγαρία, και ελέγχθηκε από τον μηχανικό Daujats, αρχιμηχανικό της διώρυγας του Σουέζ.
Από τις τρείς μελέτες χαράξεων που έγιναν, τελικά προκρίθηκε η χάραξη που είχε εφαρμόσει ο Νέρωνας σαν η πιο σωστή και οικονομική, σε μήκος 6.300 μ.
Μετά από 8 χρόνια, το 1890, η εταιρεία διέκοψε τις εργασίες της – εξαιτίας της εξάντλησης όλων των κεφαλαίων της – και τελικά διαλύθηκε.
Τη συνέχιση του έργου ανέλαβε Ελληνική εταιρεία με την επωνυμία « Εταιρεία της Διώρυγας της Κορίνθου» υπό τον Α. Συγγρό, που ανέθεσε την εκτέλεση των εργασιών στην εργοληπτική εταιρεία του Α. Μάτσα, η οποία και αποπεράτωσε μετά απο 11 χρόνια το έργο, με την χρησιμοποίηση 2.500 εργατών και των τελειότερων μηχανικών μέσων της εποχής
Έτσι στις 25 Ιουλίου 1893 έγιναν τα εγκαίνια με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια
Δείτε τον πλήρη διάπλου της διώρυγας της Κορίνθου
- Η διώρυγα της Κορίνθου σε γραμματόσημα της εποχής
1927 Έκδοση τοπία Ισθμός Κορίνθου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου