Μήνας Νοέμβριος

Ο Νοέμβριος, ή Νοέμβρης είναι ο ενδέκατος μήνας του έτους ανήκει στην εποχή του Φθινοπώρου  κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 30 ημέρες. Ο Νοέμβριος ξεκινά κάθε χρόνο την ίδια ημέρα που αρχίζουν ο Φεβρουάριος και ο Μάρτιος, με εξαίρεση τα δίσεκτα έτη. Το λουλούδι του μήνα είναι το χρυσάνθεμο και η τυχερή πέτρα του μήνα το τοπάζι.

Το όνομά του προέρχεται από το εξελληνισμένο λατινικό November  (nove=εννέα) αφού ήταν ο ένατος μήνας του χρόνου, μέχρι να προστεθούν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, οπότε ο Νοέμβριος έγινε ο 11ος μήνας του έτους αλλά κράτησε το όνομά του

Τον Νοέμβριο οι ιερείς στην αρχαία Ρώμη έκαναν μυστικές τελετές,  με ένα ζευγάρι Ελλήνων και ένα ζευγάρι Γαλατών.  

Οι τελετές ήταν αθέατες και μυστικές, κατάλοιπο των αρχαίων ρωμαικών ανθροπωθυσιών, όπου θυσιάζονταν ένα ζεύγος Ελλήνων και ένα Γαλατών αιχμαλώτων, προκειμένου να εξευμενίσουν τους θεούς τους σύμφωνα με τις Σιβυλλικούς χρησμούς

Το πρώτο 15ήμερο του Νοεμβρίου δύει η Πούλια το φαντασμαγορικό σμήνος των Πλειάδων που σηματοδοτεί την ορμητική έλευση του χειμώνα

Ο Νοέμβριος στην αρχαία Αθήνα και στο Αττικό Ημερολόγιο ισοδυναμούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Πυανοψιώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Μαιμακτηριώνα. 

• Την περίοδο αυτή οι Αθηναίοι γιόρταζαν:

Τα Χαλκεία, κατά τα οποία οι σιδεράδες της πόλης τιμούσαν τον προστάτη Θεό τους Ήφαιστο.

Τα Μαιμακτήρια, για να τιμήσουν τον θεό των καιρικών συνθηκών, Δία τον Μαιμάκτη, δηλαδή τον θυελλώδη και να του ζητήσουν ήπιο καιρό, σε μια εποχή που το κρύο δυνάμωνε. Από το προσωνύμιο αυτό του Δία πήραν το όνομά τους, τόσο η γιορτή, όσο και ο μήνας.

• Ο Νοέμβριος στη λαική παράδοση :

Σποριάς και Μεσοσπορίτης, λόγω της σποράς δημητριακών και οσπρίων.

Βροχάρης για τις βροχές του.

Ανακατωμένος, λόγω των ακατάστατων καιρικών συνθηκών.

Κρασομηνάς, επειδή ανοίγονται τα βαρέλια με το καινούργιο κρασί (σε πολλά μέρη στις 3 Νοεμβρίου, εορτή της ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου Γεωργίου).

Αϊ Ταξιάρχης, Αρχαγγελίτης, Αρχαγγελιάτης, Αϊ Στράτης και Αϊ Στράτηγος, από την εορτή των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ στις 8 Νοεμβρίου.

Αγιομηνάς, από την εορτή του Αγίου Μηνά (11 Νοεμβρίου). Την ημέρα αυτή οι γυναίκες δεν άνοιγαν ψαλίδι και οι άνδρες σουγιά, για να μην ανοίξει το στόμα του ο λύκος.

Φιλιππιάτης, από την εορτή του Αγίου Φιλίππου (14 Νοεμβρίου).

Αντριάς, από την εορτή του Αγίου Ανδρέα (30 Νοεμβρίου), επειδή πιστεύεται ότι το κρύο «αντρειεύει». Ο Άγιος Ανδρέας λέγεται και Τρυποτηγανάς, επειδή, όπως έλεγαν, τρυπούσε τα τηγάνια όσων δεν έκαναν τηγανίτες την ημέρα αυτή.

Από την εορτή του Αγίου Φιλίππου (14 Νοεμβρίου) έως τα Χριστούγεννα (25 Δεκεμβρίου) η Εκκλησία επιβάλλει την τήρηση νηστείας, το γνωστό Σαρανταήμερο, ενώ μία ακόμη γιορτή σηματοδοτεί εκκλησιαστικά τον Νοέμβριο: 

Τα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου), που μας θυμίζουν την έλευση της νεαρής Μαρίας (μετέπειτα Θεοτόκου) στο Ναό και την αφιέρωσή της στο Θεό από τους γονείς της Ιωακείμ και Άννα. Την ημέρα αυτή οι γεωργοί συνήθιζαν να έχουν αργία και να τρώνε πολυσπόρια, ένα μείγμα από δημητριακά και όσπρια. Σημαντική εκκλησιαστική γιορτή είναι και του Αγίου Στυλιανού (26 Νοεμβρίου), προστάτη των μικρών παιδιών, τα οποία «στυλώνει».