Ο Νίκος Σκαλκώτας, κορυφαίος Ελληνας μουσουργός με πρωτότυπο έργο και διεθνή απήχηση, γεννήθηκε στις 8 Μαρτίου του 1904 στη Χαλκίδα από οικογένεια μουσικών βιώνοντας δυστυχώς τη δυστυχία του να είσαι Έλληνας.
Δεν θα αναφερθώ στο εξαιρετικά πνευματώδες μουσικό του ιδίωμα που ισορροπεί αριστοτεχνικά ανάμεσα στον δωδεκαφθογγισμό και στην τονικότητα, διότι θα έπρεπε να γράψω ένα μεγάλο εξειδικευμένο κείμενο που φοβάμαι θα ήταν ακατανόητο από μη μουσικούς. Θα μείνω στον τρόπο που τον αντιμετώπισε το μουσικό κατεστημένο της εποχής του με πρώτον και καλύτερο τον "εθνικό" μας συνθέτη Μανώλη Καλομοίρη (και ιδρυτή του Εθνικού Ωδείου στο οποίο σπούδασα και αργότερα δίδαξα).
Τέλειωσε το Ωδείο Αθηνών σε ηλικία 16 ετών με την ανώτατη διάκριση (Πρώτο Βραβείο και Χρυσούν Μετάλλιον), σπούδασε με υποτροφία στο Βερολίνο δίπλα στον Κούρτ Βάιλ τον Φίλιπ Γιάρναχ και τον Άρνολντ Σένμπεργκ, έχαιρε εκεί μεγάλης εκτίμησης ως βιολονίστας και συνθέτης συμφωνικής μουσικής και όταν, μετά την άνοδο του ναζισμού, επιστρέφει στη Ελλάδα του προσφέρουν μια από τις τελευταίες θέσεις στην Κρατική Ορχήστρα και διαδίδουν ότι είναι τρελός.
Στην “εκστρατεία αποδόμησης” του Σκαλκώτα, αυτή που ο μουσικολόγος Γιάννης Παπαϊωάννου αποκαλεί «μεγάλη συμπαιγνία» συμμετείχαν όλα τα πρώτα ονόματα της εποχής (Καλομοίρης, Οικονομίδης, Μητρόπουλος, Φαραντάτος) όχι μόνο επειδή φοβόντουσαν ότι θα τους επισκιάσει, αλλά γιατί οι συντηρητικές τους αντιλήψεις δεν μπορούσαν να δεχθούν τους νεωτερισμούς και την ευρύτητα της μουσικής ευφυΐας του Σκαλκώτα.
Μια πτυχή του έργου του, άγνωστη στους περισσότερους, υπήρξε η συμβολή του στην καταγραφή των δημοτικών τραγουδιών της χώρας, ένα τιτάνιο έργο που οργάνωσε η εθνομουσικολόγος Μέλπω Μερλιέ και είχε ως παραγωγή 625 μεγάλους δίσκους δημοτικών τραγουδιών. (Από αυτό το έργο είναι η φωνή του Ελ. Βενιζέλου να τραγουδάει δύο δημοτικά.)
Μετά τον άδικο και πρόωρο, σε ηλικία 45 ετών, από βουβωνική κήλη θάνατό του στις 19 Σεπτεμβρίου 1949, οι λιγοστοί φίλοι του, ανάμεσά τους ο Γιάννης Κωνσταντινίδης (γνωστός και ως συνθέτης ελαφράς μουσικής Κώστας Γιαννίδης) και ο Γιάννης Παπαϊωάννου προσπάθησαν να προβάλουν και να αναδείξουν το έργο του, το οποίο κάπως αρχίζει σήμερα να διαδίδεται - και πάλι στον στενό κύκλο των επαϊόντων. Με την πολιτισμική ξηρασία που ενδημεί στην Ελλάδα, ειδικά για τον χώρο της συμφωνικής μουσικής, θα περάσουν πολλά χρόνια μέχρι να φανεί η έκταση και το βάθος του έργου του Σκαλκώτα.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου