Αρχικά ονομαζόταν ‘ΕΛΠΙΣ’.Ναυπηγήθηκε για λογαριασμό της Ελλάδος στην Νέα Υόρκη (Η.Π.Α.) αντί του ποσού των 750,000 δολαρίων. Κατέπλευσε στο Ναύπλιο με ξένο πλήρωμα τον Νοέμβρη του 1826. Η χωρητικότητα του πλοίου ήταν 1600 κόροι.
Χρησιμοποιήθηκε στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον των Τούρκων, τα τελευταία χρόνια του αγώνα. Πυρπολήθηκε την 1 Αυγούστου 1831 από τον Ναύαρχο Μιαούλη κατά τη στάση των Υδραίων εναντίον του Κυβερνήτη Καποδίστρια σε όρμο του Πόρου
(Το 1827, με απόφαση της Γ' Εθνοσυνέλευσης, η αρχηγία του στόλου ανατίθεται στον Λόρδο Κόχραν και ο Μιαούλης υποβιβάζεται σε πλοίαρχο. Όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας αναλαμβάνει Κυβερνήτης της Ελλάδας, αναθέτει στο Ανδρέα Μιαούλη την αρχηγία του Στόλου του Αιγαίου. Η συνεργασία Μιαούλη - Καποδίστρια κράτησε ως τον Αύγουστο του 1829, όταν οι δύο άνδρες ήλθαν σε σύγκρουση για την πολιτική του Καποδίστρια απέναντι στους υδραίους πλοιοκτήτες, που ζητούσαν προνομιακή μεταχείριση σε αντάλλαγμα της συμβολής τους στον Αγώνα.
Ο Μιαούλης, ηγέτης πλέον της αντικαποδιστριακής παράταξης, οξύνει την κατάσταση και ο Καποδίστριας διατάσσει τον αποκλεισμό της Ύδρας από τα πλοία του εθνικού στόλου που ναυλοχούν στον Πόρο. Ο Μιαούλης μαθαίνει το σχέδιο και καταλαμβάνει τη φρεγάτα «Ελλάς». Την 1η Αυγούστου 1831 ο ρώσος ναύαρχος Ρίκορντ επιχειρεί να καταστείλει την εξέγερση και ο Μιαούλης διατάσσει την πυρπόληση των πλοίων του στόλου.
Η ανατίναξη της φρεγάτας «Ελλάς» και της κορβέτας «Ύδρα» προκαλούν την πανελλήνια κατακραυγή.)
 |
| Πίνακας με τη φρεγάτα Ελλάς και το ατμοκίνητο Καρτερία |
Με διάταγμά της η Ελληνική Κυβέρνηση στις 12/24 Αυγούστου του 1824, εξουσιοδοτούσε τους αντιπροσώπους της στο Λονδίνο να κινηθούν ούτως ώστε να προμηθευθούν για την αγορά υπέρ της Ελλάδος, οκτώ φρεγατών (οι οποίες θα διέθεταν 18 κανόνια η καθεμιά), προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στον Ελληνικό αγώνα της Ανεξαρτησίας.
Οι αντιπρόσωποι αποφάσισαν ότι τα πολεμικά αυτά πλοία θα έπρεπε να ευρεθούν στην Νέα Υόρκη και απευθύνθηκαν για το λόγο αυτό στον πρόεδρο του Φιλελληνικού Κομιτάτου και διευθυντή της γνωστής ναυπηγικής εταιρίας Leroy Bayard και σία.
Οι Βαγιάρδ απάντησαν ότι φρεγάτα όπως αυτή των ΗΠΑ, 1500 τόνων και 50 κανονιών, θα στοίχιζε 247.500 δολάρια, δηλώνοντας ετοιμότητα εκτέλεσης τέτοιας παραγγελίας.
Κατόπιν της προσφοράς του Βαγιάρδ, οι αντιπρόσωποι της Ελλάδος στο Λονδίνο και η
 |
| Α. Κοντόσταυλος |
τετραρχία, απέστειλαν την άνοιξη του 1825 στη Νέα Υόρκη τον Γάλλο στρατηγό Lallemand, προκειμένου να προβεί σε συνεννοήσεις μετά των ιδιοκτητών του ναυπηγείου.
Το ναυπηγείο της Νέας Υόρκης Leroy Bayard και σία, πήρε την παραγγελία και είχε αναλάβει την ναυπήγηση δύο φρεγατών οπλισμένων με 50 κανόνια, υπό την ονομασία «Ελλάς» και «Σωτήρ».
Για την εκτέλεση της παραγγελία είχαν αποσταλεί στους Αμερικάνους ναυπηγούς 155.000 λίρες, αυτοί ανέθεσαν την παραγγελία και απέστειλαν τις συναλλαγματικές στο Λονδίνο.
Ο χρόνος όμως περνούσε και οι φρεγάτες δεν αναχωρούσαν για την Ελλάδα και οι ιδιοκτήτες των ναυπηγείων Leroy Bayard δεν έδιδαν σημεία ζωής, αλλά απέστειλαν νέα επιστολή ζητώντας εκ νέου χρήματα.
Τότε οι αντιπρόσωποι της Ελλάδος, έστειλαν στη Νέα Υόρκη τον εκ Χίου καταγόμενο και εγκατεστημένο στο Λονδίνο Α. Κοντόσταυλο, μέλος της Φιλικής Εταιρίας, μεγαλέμπορο, Τραπεζίτη και Πρόεδρο της Ελληνικής Βουλής το 1856, έντιμο, ευπατρίδη και πατριώτη Έλληνα, προκειμένου να επιτύχει την αποπεράτωση των φρεγατών ή έστω την διάσωση της μίας εξ αυτών.
Έφτασε στη Νέα Υόρκη τον Απρίλιο του 1826, και διαπίστωσε ότι το πρόγραμμα ναυπήγησης δεν πήγαινε καλά, αφού το ναυπηγείο είχε κάμει καταχρήσεις και οι κατασκευαστές απαιτούσαν για την αποπεράτωση της μιας εξ αυτών 396.090 δολάρια.
Ειδικότερα απαιτούσαν 261.840 δολάρια για την αποπεράτωση μόνο της μιας φρεγάτας, 73.258 δολάρια ως ζημία για τις δύο μη πληρωθείσες συναλλαγματικές και άλλα ποσά που αντιπροσώπευαν μεσιτικές και δευτερεύουσες απαιτήσεις. Σε αντίθετη περίπτωση απειλούσαν να πωλήσουν τις ημιτελείς φρεγάτες σε δημοπρασία. Τέτοια τύχη είχαν δύο πολεμικά πλοία που είχαν παραγγείλει η Κολομβία και η Σουηδία στα ναυπηγεία, τα οποία πωλήθηκαν σε δημοπρασία έναντι ευτελέστατων τιμών 70.000 και 32.200 δολάρια αντίστοιχα), και η ίδια τύχη ανέμενε και τα δικά μας παραγγελθέντα πλοία.
Ευρισκόμενος ενώπιον αυτών των δυσμενών εξελίξεων ο Κοντόσταυλος, μη γνωρίζων καλά τη γλώσσα και ευρισκόμενος ενώπιον εμπορικού κόσμου εχθρικά διακείμενου απέναντί του, συνέλαβε την ιδέα να επισκεφθεί και να απευθυνθεί στην Ουάσιγκτον την Αμερικάνικη Κυβέρνηση. Εκεί με τη βοήθεια του Edward Everett, μέλους του Κογκρέσου, πέτυχε να συναντήσει τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Adams, ενώπιον του οποίου και των Υπουργών της Κυβέρνησής του απεκάλυψε τα συμβάντα.
 |
| Η Φρεγάτα "Ελλάς" |
Οι δύο Βουλές ψήφισαν την αγορά του ενός Ελληνικού πλοίου ούτως ώστε με τα χρήματα αυτά να αποπερατωθεί το άλλο και να εκπλεύσει προς την Ελλάδα.
Προς τούτο η Κυβέρνηση των ΗΠΑ έδιδε 250.000 δολάρια, ενώ οι απαιτήσεις των ναυπηγών ήταν 396.090 δολάρια, έχοντας την αναίδεια οι κατασκευαστές να απαιτήσουν προμήθεια και για την ενδεχόμενη αγορά του ενός πλοίου από την Αμερικάνικη Κυβέρνηση.
Γίνονταν φανερό ότι η αποπεράτωση και ο απόπλους έστω της μιας φρεγάτας ήταν αδύνατη, συνεπεία μιας διαφοράς περίπου 146.000 περίπου δολαρίων.
Ο Κοντόσταυλος έπεισε την κυβέρνηση των ΗΠΑ να μην προβεί στην αγορά της μιας ημιτελούς φρεγάτας, αφού τα χρήματα που θα έδιδε δεν έφθαναν για την αποπεράτωση της άλλης και προσέφυγε στα δικαστήρια προς επίλυση της διαφοράς με την εταιρία.
Εκεί οι δικαστές αντί να καταδικάσουν την αδικαιολόγητη διαγωγή της εταιρίας έναντι της Ελλάδος, η οποία πώλησε στις ΗΠΑ περίπου το ίδιο πλοίο στη τιμή των 273.000 δολαρίων, ενώ στην Ελλάδα σε τριπλάσια τιμή (απαιτώντας επιπλέον 150.000 λίρες), όπως απεκάλυψαν οι Times του Λονδίνου σε μελέτη τους στις 9 Νοεμβρίου του 1826, περιορίστηκαν να υποβιβάσουν τις απαιτήσεις των κατασκευαστών από τις 396.090 δολάρια σε 156.856 δολάρια, παραβλέποντας την παραπλάνηση των Ελλήνων αντιπροσώπων υπό της εταιρίας Leroy Bayard προκειμένου να πάρει τη παραγγελία και τη συνακόλουθη παραβίαση των υποχρεώσεών τους.
Πολύ χαρακτηριστική είναι η δήλωση του δικηγόρου της Ελλάδος Henry D. Sedgwick προς τον πρόεδρο του δικαστηρίου Jonas Pratt : «Κύριε, πράξατε ότι ήταν δυνατόν για να καταστρέψετε ένα έθνος (την Ελλάδα) και να ατιμάσετε ένα άλλο (τις ΗΠΑ)».
Παρά το γεγονός ότι η απόφαση ήταν άδικη και επιζήμια για την Ελλάδα, εντούτοις επέτρεψε στην Ελλάδα να αποκτήσει τουλάχιστον ένα νέο πολεμικό πλοίο, που τόσο είχε ανάγκη για τον αγώνα της ανεξαρτησίας εναντίον των Τούρκων.
 |
| Α. Κοντόσταυλος πίνακας του Γ. Ιακωβίδη |
Το νέο πλοίο, που έλαβε την ονομασία «Ελλάς», απέπλευσε από τη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο του 1826 και έφτασε στο Ναύπλιο στις 25 Νοεμβρίου του ιδίου έτους. Το σκάφος που έφτασε στη χώρα μας ήταν εκτοπίσματος 1660 τόνων, και διέθετε 48 πυροβόλα των 16 λιβρών και 16 ολμοπυροβόλα των 42 λιβρών, μήκος 180 πόδια, πλάτος 45 πόδια.
Ενώ το συνολικό κόστος κατασκευής της ανήλθε τελικά στα 750.000 δολάρια. Κατέστη η ναυαρχίδα του στόλου μας.
Να σημειωθεί το γεγονός ότι στο παρθενικό ταξίδι της φρεγάτας «Ελλάς» (προς την Ελλάδα), οι ναύτες που μισθώθηκαν για να οδηγήσουν το πλοίο στη χώρα μας, στασίασαν εν πλω.
Παρά τις περιπέτειες το νεότευκτο πλοίο έφτασε στην Ελλάδα και εντάθηκε στον Ελληνικό στόλο, συμβάλλοντας στην επιτυχή έκβαση της Επανάστασης του 1821.
Ενδεικτικά στις 30 - 31 Μαΐου του 1828, ο Κυβερνήτης της φρεγάτας «Ελλάς», Μιαούλης, στη ναυμαχία του Κάβο Μπαμπά (αρχαίο Λεκτόν) με μια ομοβροντία με τα 32 κανόνια της μιας πλευράς της φρεγάτας, βυθίζει μια τουρκική τρικάταρτη κορβέτα, ενώ την επόμενη ημέρα βύθισε ένα δικάταρτο τουρκικό πλοίο.
Η ανάγνωση της «περιπέτειας» του πρώτου πολεμικού εξοπλισμού που αγόρασε η χώρα μας από τις ΗΠΑ παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφενός διότι δείχνει από τη μια τον φιλελληνισμό των πολιτικών της χώρας οι οποίοι έσπευσαν να αγκαλιάσουν και να αγοράσουν το ένα ημιτελές πλοίο έναντι ικανού χρηματικού ποσού, μιας και στη δημοπρασία θα μπορούσε να πωληθεί στο ένα τρίτο της πραγματικής τιμής του και ίσως χαμηλότερα, αφετέρου δε την τεράστια ισχύ των προμηθευτών πολεμικού υλικού, ήδη από εκείνα τα χρόνια, οι οποίοι με κάθε ευκολία όπως διαφάνηκε εξαπάτησαν τους Έλληνες αντιπροσώπους που έκαμαν τη παραγγελία και επιζήτησαν νέα χρηματικά ποσά για την αποπεράτωσή της, ως και μεσιτικά για τη πώληση του ημιτελούς πλοίου στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, πράγμα που είχε διαπραγματευθεί ο Έλληνας αντιπρόσωπος Α. Κοντόσταυλος.
Δυστυχώς η τύχη της φρεγάτας «Ελλάς» ήταν οικτρή, αφού μετά την ανακήρυξη της Ελληνικής ανεξαρτησίας, το ισχυρότερο Ελληνικό πολεμικό πλοίο της εποχής, πυρπολήθηκε στον Πόρο - μαζί με τη κορβέτα «Ύδρα» - από τον Ναύαρχο Α. Μιαούλη κατά την αποστασία των Υδραίων στις 1 Αυγούστου του 1831, εναντίον του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια.
Έτσι ένα πλοίο που χρυσοπληρώθηκε και μας πωλήθηκε περίπου τρεις φορές πάνω από την αρχική τιμή που συμφωνήθηκε, «χάθηκε» άδοξα στις μεταξύ μας επάρατες εμφύλιες διενέξεις
(Πηγές : ΑΝΔΡΕΑΔΟΥ Μ.Α., ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ, ΜΕΡΟΣ Α΄ , ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ 1904, ΚΟΝΤΟΣΤΑΥΛΟΥ Α., ΤΑ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΝ ΑΜΕΡΙΚΗ ΝΑΥΠΗΓΗΘΕΙΣΩΝ ΦΡΕΓΑΤΩΝ, ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ 1855).
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου